Ngân hàng tố doanh nghiệp lừa đảo

 Vụ việc hàng loạt cán bộ nhà băng tại khu vực ĐBSCL bị bắt cuối tuần qua thêm một lần nữa cảnh báo những lỗ hổng trong hoạt động cho vay thế chấp bằng hàng hóa. 

“Kịch bản” cũ  Những gì xảy ra đối với LienVietPostBank – Sở giao thiệp Hậu Giang và nhà băng Phát triển Việt Nam (VDB) – Chi nhánh Sóc Trăng trong việc cho vay có thế chấp bằng hàng tồn kho đối với Cty CP Chế biến Thực phẩm Phương Nam (Sóc Trăng) dẫn đến việc hàng chục cán bộ, nhân viên của ba đơn vị này bị khởi tố, bắt tạm giam không phải là quá hy hữu. Vào giữa tháng 7.2013, Bộ Công an cũng quyết định khởi tố thêm 5 bị can can hệ đến việc lãnh đạo Cty Thái Sơn (Hải Phòng) chiếm đoạt của 7 ngân hàng (NH) hàng trăm tỉ đồng bằng hình thức thế chấp tài sản là hàng hóa, sắt thép hình thành từ vốn vay. Các tài sản đảm bảo cho các món vay trong vụ việc ở Hải Phòng bị thế chấp cho nhiều TCTD khác nhau. “Kịch bản” chừng như đang lặp lại. Phó chủ toạ HĐQT LienVietPostBank – ông Nguyễn Đức Hưởng nhận định, cá nhân chủ nghĩa ông Lâm Ngọc Khuân (nguyên chủ toạ HĐQT, TGĐ Cty Phương Nam) cố tình lợi dụng uy tín cty (vốn từng lọt vào nhóm 10 DN điển hình cả nước với kim ngạch xuất khẩu hơn 88 triệu USD) dùng một tài sản thế chấp là hàng tồn kho mang đi thế chấp cho nhiều nhà băng với mục đích cướp đoạt tài sản của các ngân hàng. Chưa hết, số hàng tồn kho thực tại chỉ khoảng 260 tấn tương đương 22 tỉ đồng thậm chí còn được nâng khống lên tới 700 tỉ đồng trên giá trị sổ sách DN. Sự việc bắt đầu từ năm 2012 và ngay khi phát hiện, phía nhà băng có đề nghị Cty Phương Nam bổ sung tài sản đảm bảo và nhờ các cơ quan pháp luật điều tra nhằm làm rõ sự việc. Song đại diện LienVietPostBank cho hay, cá nhân ông Lâm Ngọc Khuân và con gái Lâm Ngọc Hân (thành viên HĐQT Cty Phương Nam) không cộng tác và bỏ trốn ra nước ngoài từ tháng 2.2012. Đến nay, khoản nợ của Cty Phương Nam được xác định lên tới 1.600 tỉ đồng trong đó có khoảng 328 tỉ đồng của LienVietPostBank… Để thu hồi khoản nợ này, LienVietPostBank cùng một số nhà băng tiến hành tái cấu trúc Cty Phương Nam song song tiến hành cơ cấu lại khoản nợ xấu của đơn vị này. Ông Hưởng cho hay, nhà băng cũng bố trí 6 cán bộ trực tiếp tham dự các hoạt động điều hành và kiểm soát rủi ro tại Phương Nam, trong đó có một nguyên PTGĐ được cử làm Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Cty Phương Nam. “Hậu quả đã dần dần được khắc phục” – đại diện nhà băng trên cho biết.  Tốt – xấu phong phanh  Dù diễn biến không mới, các vụ việc trên đây cho thấy đang có nhiều lỗ hổng trong hoạt động cho vay thế chấp bằng hàng hóa cũng như có quá nhiều bài học cần phải được đúc rút. Lãnh đạo một NHTM chia sẻ, bài học đầu là phải quản trị rủi ro nghiệm ngặt ngay với cả khách hàng tốt bởi Phương Nam từng đứng vào top 10 DN điển hình cả nước với kim ngạch xuất khẩu hơn 88 triệu USD và được nhiều ngân hàng đánh giá là kinh doanh hoạt động tốt, đầy tiềm năng phát triển. “Ranh giới từ tốt sang xấu là rất phong thanh và khi khách hàng trở nên xấu thì hại cả người cả mình” – vị này nói. Quản lý hàng hóa trong kho cũng phải theo nguyên tắc kiểm kê phải nhìn tận mắt và sờ tận tay hang hóa. Chưa kể, các nhà băng có cùng một khách hàng cần phải rút ra bài học cũng như tạo thói quen kết hợp san sẻ thông báo. Dẫn ra nhận định này, lãnh đạo nhà băng nói trên cho rằng, hình như trong vụ Phương Nam, các ngân hang đều giữ thế của mình nhằm cạnh tranh lôi kéo khách hàng về phía mình. Mạnh ai nấy làm nên không đưa ra được văn bản cùng quản lý kho chung như thế nào. Do vậy, nhà băng nào đến kiểm kê kho hàng thế chấp, phía Phương Nam đều chỉ vào lô hàng đó và ngân hàng nào cũng tưởng lô hàng đấy là của mình. “Nếu mà ngồi với nhau, cạnh tranh lành mạnh thì đâu đến nỗi thế”. Một bài học lớn nữa chính là về thanh toán quốc tế bởi bấy lâu các ngân hàng thường không chú trọng đến điều khoản thanh toán, nên khách hàng chuyển tiền ra nước ngoài dễ dàng duyệt y xuất khẩu. Thực tế vụ việc ở Phương Nam cho thấy, cty này vay tiền của các NHTM trong nước mua hàng xuất khẩu cho đối tác nước ngoài, đáng lẽ khi thu ngoại tệ thì phải chuyển vào account tính sổ của nhà băng cho vay. Song đại diện một nhà băng tiết lộ, cty này đã bổ sung một điều khoản “Chuyển tiền vào một cty con ở Mỹ” với đối tác mua hàng của mình trong phụ lục hiệp đồng. Các nhà băng đã không hề biết nội dung phụ lục này và chính bởi thế tuốt tuột số tiền từ các giao kèo xuất khẩu nói trên đã không quay về tài khoản tính sổ của ngân hàng cho vay mà nằm luôn ở Mỹ để tiện bề cho quá trình tẩu tán tài sản sau này của khách hàng. Được biết, LienVietPostBank hiện đã bổ nhậm ông Nguyễn Thanh Phương - Giám đốc Chi nhánh Cà Mau làm Giám đốc Sở giao du Hậu Giang. Ông này trước đó từng giữ cương vị Phó Giám đốc Sở giao du Hậu Giang.